De overval
Rijnsburg
Van mijn opa en oma van mijn moeders kant kreeg ik als jonge jongen van een jaar of 10 te horen dat ze in de bezettingsjaren ooit het verzet op bezoek kregen. Mijn opa en oma woonden toen in een kleine woning met daarachter een nauwe steeg. Deze steeg deed mijn oma's hart altijd sneller kloppen. Waarom, vroeg ik haar nieuwsgierig. Ze vertelde mij dat ze in de avond zo af en toe de Duitsers door de achterliggende steeg hoorden patrouilleren. De laarzen van de Duitse soldaten (met ijzeren nagels beslagen) sloegen tegen de bestrating aan. De herrie die dit maakte galmde door de steeg en gaf mijn oma stressvolle momenten. Ze vertelde mij dat ze altijd bang was dat de herrie halverwege de steeg voor haar deur zou ophouden. Gelukkig is het nooit zover gekomen en liepen de Duitse soldaten altijd door zonder ooit op de deur van mijn opa en oma's huis te bonzen.
Mijn oma vertelde mij dat ze op een dag het verzet op bezoek kregen. Dat is niet zo heel vreemd. Het verzet was in onze gemeente, met grote verzetsnamen zoals Johannes Post en broer en predikant Henk Post, zeer actief. Ze zochten een slaapplek voor de nacht. Mijn opa en oma gingen hiermee akkoord en boden de heren een plek op zolder. Ik kan mij niet herinneren wie, wanneer en met hoeveel mensen het verzet op bezoek kwam. Wellicht wisten mijn opa en oma dat ook niet eens. Men zou de volgende dag weer vertrekken om vervolgens een distributiekantoor te overvallen. Ik weet alleen dat mijn oma het zeer te doen had met 1 van de (zover ik mij herinner jongste) verzetslieden. Een jongeman die ze wat te eten kwam brengen op zolder. Ze zag hem zitten bij het zolderraam, starende naar buiten. Ze zag dat hij het zwaar had. De tranen liepen over zijn wangen. Als 10 jarige jongen verbeelde ik mij (zo goed als dat gaat op die leeftijd) in wat er door het hoofd van deze jonge man moet zijn gegaan. Wetende dat het er de volgende dag op aan komt. Dat het leven je afgenomen kan worden. Dat het erop of eronder is. Wat een stress moet dat zijn geweest. Mijn oma troostte de jongeman zo goed als dat ging waarna hij probeerde wat te slapen.
De volgende morgen vertrok het verzet om een distributiekantoor te overvallen. Ik weet niet meer welk kantoor. Het lijkt erop dat het hier de locatie Gemeentehuis Katwijk betrof. Wat ik mij kan herinneren (hoe kan ik het ooit vergeten) is dat er bij deze overval 1 verzetsman is doodgeschoten. En laat dit nu net die jongeman zijn. Alsof hij die avond ervoor wist dat zijn laatste nacht hier op aarde was aangebroken. Dit maakte op mij zeer veel indruk. Een jongeman met een leven nog te leven......
Vrijheid lijkt zo vanzelfsprekend maar is met bloed, zweet en tranen gekocht. Altijd met de dodenherdenking op 4 mei moet ik even aan deze jongeman denken. En aan alle andere slachtoffers die zijn omgekomen tijdens de bloedige oorlogsjaren. Opdat wij nooit vergeten!
Aanvulling d.d. 22-12-2018: Recentelijk is er op de site Katwijkinoorlog.nl een artikel gepubliceerd dat onderzoek heeft gedaan naar deze overval. Zie deze link naar het betreffende artikel.